Winkeldiefstal door asielzoekers in Ter Apel neemt toe, ondanks maatregelen

Diefstallen

Ondanks een hele reeks maatregelen nemen de diefstallen door asielzoekers in het winkelcentrum van Ter Apel alleen maar verder toe. Waar de politie in de eerste drie maanden van 2022 nog 62 aanhoudingen vanwege diefstal verrichtte, waren dat er dit jaar 96. Daarnaast waren er in dezelfde periode 40 pogingen tot diefstal en 21 diefstallen zónder aanhouding.

Dat blijkt uit overzichten van incidenten die zijn gemaakt door een beveiligingsbedrijf dat toezicht houdt in de winkels. De surveillanten worden betaald door het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA)

De problemen spelen vooral in de winkels. Op straat lijkt de situatie beter onder controle, al was er afgelopen februari een man die stenen gooide naar auto's en woningen en een maand later iemand die autospiegels vernielde na het boodschappen doen. Dat er op straat meer rust is, heeft mogelijk te maken met extra politie-inzet en de straatcoaches die sinds de asieldeal van afgelopen zomer worden ingezet.

Inbraken

Het blijft in Ter Apel niet bij diefstal: 's nachts komt het ook voor dat mannen bijvoorbeeld rond huizen sluipen en daar proberen binnen te komen of in te breken in auto's. "Ik slaap daar echt slechter door, ik lig meer gespannen in bed", zegt de eigenaar van de woning die camera's ophing.

Verplaatsen problemen

Vanwege het toegenomen toezicht in Ter Apel verplaatsten de problemen zich deels naar de omgeving. Met name naar het Drentse dorp Nieuw-Weerdinge, dat op de route ligt naar het station in Emmen. Ook daar was inzet van onder meer extra politie en boa's nodig vanwege pogingen tot inbraak, diefstal en plassen en poepen in tuinen.

Kansloze asielzoekers

Asielzoekers zijn in Ter Apel verantwoordelijk voor het overgrote deel van de gemelde diefstallen en binnen die groep gaat het volgens winkeliers en lokale politici in minstens 85 procent van de gevallen om asielzoekers die nauwelijks kans maken op een verblijfsvergunning, vaak uit Noord-Afrika. "Er werken hier meisjes van 16 die ik trainingen moet geven waarin ze leren omgaan met agressie en diefstallen", zegt een winkeleigenaar. "Dat kan toch niet de bedoeling zijn?"

Wat kan beter

Steen des aanstoots is onder meer de zogenoemde reprimanderegeling. Die regeling, op dit moment landelijk beleid van het Openbaar Ministerie, komt erop neer dat winkeldieven niet worden vervolgd als ze voor het eerst in de fout zijn gegaan. De gemeente wil graag een uitzondering voor Ter Apel en omgeving, zodat winkeldieven meteen worden opgepakt. Maar tot op heden is het OM daar niet toe bereid.

De hoop in Ter Apel is nu vooral gevestigd op een snellere asielprocedure voor kansarme asielaanvragen uit Noord-Afrika, die staatssecretaris Van der Burg onlangs beloofde aan de burgemeesters van Westerwolde en Emmen. Binnen twee weken zouden asielzoekers die weinig kans maken op een verblijfsvergunning dan een afwijzing krijgen

Reactie staatssecretaris

De verantwoordelijk staatssecretaris Van der Burg noemt de overlast vandaag in een brief aan de Tweede Kamer "absoluut onaanvaardbaar", omdat die "het veiligheidsgevoel van bewoners en ondernemers in de samenleving onder druk zet en afbreuk doet aan de bereidheid om vluchtelingen op te vangen". Afgelopen zomer trok het kabinet al 45 miljoen euro uit voor de aanpak van dit probleem.

Genomen maatregelen

• De harde kern overlastgevers onmogelijk te maken door Nederland rond te trekken en daarbij ongrijpbaar te blijven;
• Pilot procesoptimalisatie. Aanvragen van asielzoekers die overlast veroorzaken, worden in deze pilot snel afgehandeld;
• bij aanhouding van overlastgevende asielzoekers in de publieke ruimte, door bijvoorbeeld gebruik te maken van het supersnelrecht.
• Asielzoekers die (ernstige) overlast veroorzaken, kunnen in de Handhaving- en toezichtlocatie worden geplaatst. Een asielzoeker kan hier in beginsel maximaal 3 maanden worden geplaatst. Door plaatsing op de Handhaving- en toezichtlocatie worden reguliere locaties ontlast van overlastgevers. In deze locatie gelden strengere huisregels. De asielzoeker mag het terrein van de Handhaving- en toezichtlocatie beperkt verlaten. Ook ontvangen asielzoekers hier geen eet- en leefgeld, maar worden maaltijden en verzorgingsproducten in natura verstrekt. 
• pilots toezichthouders in de openbare ruimte, het winkelgebied, het stationsgebied en in het openbaar vervoer
• Op 11 pilotlocaties houden twee medewerkers zich als duo bezig met het begeleiden en activeren van de bewoners die (potentieel) overlastgevend gedrag vertonen. De duo’s geven aan dat het rustiger is op locatie dan voor de start van de pilot
• Het Ambulant Ondersteunings Team is opgericht om collega’s op de locaties te ontlasten, helpen en ondersteunen in perioden dat er veel incidenten zijn of wanneer er een incident met zeer hoge impact heeft voorgedaan, zowel voor reguliere locaties als voor locaties voor alleenstaande minderjarige vreemdelingen
• Het COA heeft voor overlastgevende asielzoekers een nieuwe maatregel genomen die per maart 2023 is ingegaan: de zogeheten gedragsbeïnvloedingsmaatregel. Op deze Op deze prikkelarme omgeving worden maaltijden en verzorgingsproducten in natura verstrekt, is een dagelijks coaching gesprek, geldt een verbod op drugs en alcohol en dienen de asielzoekers tussen 22.00-8.00 uur binnen te zijn
• Sobere opvanglocaties voor kansarme asielzoekers. Dit wordt verkend bij Almere en enkele andere gemeenten
• Een effectief terugkeerproces voor overlastgevers met een vertrekplicht is onderdeel van de aanpak. In die gevallen moet ook steeds worden gekeken of er voldoende redenen zijn om vreemdelingenbewaring toe te passen. Daarbij is van belang dat voor de oplegging van bewaring, in de juridische doctrine alleen in ernstige openbare orde gevallen aanleiding bestaat. Een asielzoeker die door zijn negatieve gedrag in contact komt met de politie, kan ook om andere redenen in bewaring worden gesteld, bijvoorbeeld omdat blijkt dat er een risico op onttrekken aan het toezicht is. Vanuit bewaring - maar uiteraard ook vanuit een open locatie, wordt na afloop van de procedure gewerkt aan terugkeer
• Ieder jaar stelt het Ministerie van JenV een budget beschikbaar voor de financiering van lokale (kleinschalige) maatregelen tegen overlast buiten de opvanglocaties. Deze regeling geeft gemeenten de mogelijkheid om zelf te bepalen welke aanpak het beste bij hun problematiek past. De maatregelen waarvoor dit budget wordt gebruikt verschillen per gemeente. Hierbij valt te denken aan de inzet van buitengewoon opsporingsambtenaren (boa's), bodycams, extra cameratoezicht maar ook preventieve maatregelen zoals het organiseren van extra (sport)activiteiten

Bronnen

NOS 09-05-2023 Winkeldiefstal door asielzoekers in Ter Apel neemt toe, ondanks maatregelen

NPO radio 1 09-05-2023 Meer diefstallen door asielzoekers in Ter Apel, winkeliers zijn 'machteloos'

Voortgang aanpak overlastgevend en crimineel gedrag door asielzoekers

Commentaar

Een sluitende en effectieve aanpak op overlast gevende asielzoekers is essentieel voor het draagvlak. Maar of dit hem wordt ?

De brief vermeld i veel woorden veel overleg en samenwerking mar wie hakt de knoop door.de Coördinator Nationale Aanpak Overlast  en de ketenmariniers ? Hebben ze voldoende doorzettingsmacht en kunnen zij zicht rechtstreeks richten tot de staatssecretaris ?

 Onduidelijk wat het gewenste bereik is van de maatregelen en wat het totale effect binnen welke termijn zal zijn op de omvang en intensiteit van de problemen. 

Ik mis een positieve benadering met versterken van eigen vaardigheden en veel sport. Justitie heeft zoveel ervaring in deze benadering en kan dit niet beter worden benut.

In plaats van weer een nieuwe accommodatie zou ik van bestaand voorzieningen in het gevangeniswezen gebruiken denk aan huis van bewaring en vreemdelingendetentie plekken. 

Houdt ruimte voor maatwerk er zijn voldoende kansloze asielzoekers die geen overlast bezorgen. Geef ruimte en ook meer mogelijkheden. Beloon goed gedrag door eerder te kunnen werken.