340 duizend Nederlanders voelden zich in 2022 online gediscrimineerd

 

Uit het rapport Online Veiligheid en Criminaliteit 2022 van het CBS blijkt dat 340,000  Nederlanders (2%) zich in 2022 online gediscrimineerd voelden, 

Van degenen die online discriminatie ervoeren ging het bij 40 procent om discriminatie op grond van ras of huidskleur, gevolgd door discriminatie op grond van nationaliteit (34 procent) en godsdienst of levensbeschouwing (29 procent). 

Het gaat vooral om discriminerende opmerking (genoemd door 70 procent), gevolgd door stigmatisering, ongelijke behandeling, en agressief taalgebruik (elk door ongeveer de helftgenoemd). 

De meesten (bijna 80 procent) zeiden zich op sociale media zoals Facebook, Instagram, Snapchat of TikTok gediscrimineerd te hebben gevoeld. 

Meer dan de helft van degenen die online discriminatie ervoeren zeggen dat zij daardoor minder vertrouwen in mensen hebben. Iets meer dan 30 procent voelt/voelde zich minder veilig en 20 procent heeft/had depressieve klachten. 

Bijna een kwart van de mensen die zich in de afgelopen 12 maanden online gediscrimineerd voelden, heeft dit ergens gemeld.

Opzet van het onderzoek

De cijfers in dit onderzoek zijn gebaseerd op een internetenquête onder de Nederlandse bevolking van 15 jaar en ouder (ruim 14,7miljoen personen). Het onderzoek heeft plaatsgevonden van augustus tot en met oktober 2022. Voor het onderzoek zijn honderdduizend personen benaderd. Bijna 33 duizend personen hebben de vragenlijst ingevuld, een respons van 32,9 procent. Dit grote aantal respondenten maakt het mogelijk om niet alleen voor de totale 15-plus bevolking maar ook voor groepen daarbinnen betrouwbare uitspraken te doen over online veiligheid en criminaliteit in Nederland.

Omvang en gevolgen online discriminatie

Van degenen die online discriminatie ervoeren ging het bij 40 procent om discriminatie op grond van ras of huidskleur, gevolgd door discriminatie op grond van nationaliteit (34 procent) en godsdienst of levensbeschouwing (29 procent).7 op de 10 personen die discriminatie ervoeren, gaven aan dat dit kwam door discriminerende opmerkingen. Grofweg 5 op de 10 zeiden dat dit kwam door een negatief beeld/stigmatisering, door ongelijke behandeling/benadeling/het voortrekken van bepaalde groepen,

of door agressief taalgebruik. Andere manieren van discriminatie zoals negeren/uitsluiten, roddels of bedreiging werden minder vaak genoemd. (CBS) 

Als het gaat om emotionele of psychische gevolgen gaf meer dan de helft (55 procent) van degenen die online discriminatie ervoeren aan dat zij daardoor minder vertrouwen in mensen hebben. Iets meer dan 30 procent voelt/voelde zich minder veilig en 20 procent heeft/had depressieve klachten. Angstklachten en/of paniekaanvallen, slaapproblemen en het voorval telkens opnieuw beleven werden door ongeveer 1 op de 10 genoemd.

Meldingen

Bijna een kwart (23 procent) van de mensen die zich in de afgelopen 12 maanden online gediscrimineerd voelden, heeft dit ergens gemeld. De meesten meldden het direct bij de website (12 procent); 6 procent meldde het bij de politie, 4 procent op het werk en 3 procent op school. Minder dan 1 procent meldde het bij het Meldpunt voor Internetdiscriminatie, bij het College voor de Rechten van de Mens of bij een gemeentelijke antidiscriminatievoorziening. 

5 procent van degenen die online discriminatie ervoeren, deden hiervan aangifte bij de politie. De meest genoemde reden om geen melding of aangifte bij de politie te doen is dat het toch niet helpt, gevolgd door dat er niet aan is gedacht/dat het niet zo belangrijk was.

Reactie movisie

De resultaten bevestigen eerder kwalitatief onderzoek van Movisie naar online discriminatie. Hieruit bleek dat behalve offline discriminatie, ook online discriminatie de gezondheid ernstig kan aantasten. Het kan bij iemand leiden tot stress of slechtere werk- of schoolprestaties. Niet alleen als je zelf discriminerende posts ontvangt, maar ook als je ziet dat anderen die op jou lijken deze berichten krijgen. Ook op samenlevingsniveau zijn de resultaten van het CBS-onderzoek verontrustend. Haatberichten op sociale media voeden groeiende tegenstellingen tussen groepen. En leveren dus ‘brandstof’ voor de (ervaren) polarisatie en radicalisering.

Stevig inzetten op aanpak
Het onderzoek van het CBS onderstreept het belang om stevig in te zetten op de aanpak van online discriminatie. Uit een verkennend onderzoek van Kennisplatform Inclusief Samenleven (KIS) komt naar voren dat de tijd daar rijp voor is. De rijksoverheid, gemeenten, overheidsinstanties en maatschappelijke organisaties zijn zich bewust van het probleem en willen er iets aan doen, maar het risico is groot dat andere maatschappelijke problemen prioriteit krijgen. Maar de enorme hoeveelheid haat en discriminatie die online verschijnt én de gevolgen die dit op individueel en samenlevingsniveau hebben, maken dat het ingewikkelde probleem snel moet worden opgepakt en dat organisaties hierbij structureel moeten samenwerken. Met de Kamerbrief Aanpak online discriminatie, racisme en hatespeech zijn hier de eerste stappen toe gezet

Bronnen

Movisie persbericht 13-05-2023 'CBS-onderzoek onderstreept noodzaak aanpak online discriminatie'

CBS 11-05-2023 Online Veiligheid en Criminaliteit 2022

Meldpunt Internet Discriminatie website

Kamerbrief 22-02-2023 aanpak online discriminatie racisme en hate speech

Commentaar

Het aantal klachten en de ervaren gevolgen zijn groot maar de meldingsbereidheid is erg laag bij bijv. meldpunt internet discriminatie, de organisatie die bij uitstek hier een helpende hand moet bieden. Meer bekendheid over de organisatie en behaalde resultaten kunnen een bijdrage leveren. Directe lijnen met google, facebook en twitter kunnen hiertoe helpen. Van de Nederlandse overheid mag verwacht worden, dat zij hierin bemiddeld.