Documentair erfgoed van tot slaafgemaakten van de Nederlandse Caraïben en hun afstammelingen 1816

Documentair erfgoed van tot slaafgemaakten van de Nederlandse Caraïben en hun afstammelingen 1816 – 1969

mei 19, 2023

Bewijzen van inschrijving en voldoening aan art. 16 van de wet houdende opheffing van de slavernij, 1863 juni-juli. Archief van de Districtmeesters van het 3e, 4e en 5e district, Collectie Juliana-Brenneker. CW-WINAC-217 1.2.6 109. (Foto: Nationaal Archief Curaçao)

Het gezamenlijke documentaire erfgoed uit deze inschrijving op het Memory of the World Register bestaat uit archieven die zich bevinden in Suriname, Curaçao, Sint Maarten en Nederland. Het betreft voornamelijk slaven-, manumissie- en emancipatieregisters en documenten van de burgerlijke stand van bevrijde slaven. Ook werpen ze licht op het systeem van compensatie die plantage-eigenaren ontvingen na de afschaffing van de slavernij in Caribisch Nederland in 1863.

Tim de Haan

Het systeem van slavernij in de Nederlandse Cariben duurde meer dan twee eeuwen en heeft gedurende die periode sociale structuren gevormd die vandaag de dag nog steeds van invloed zijn op de verschillende samenlevingen.

De koloniale overheersing in deze gebieden omvatte slavernij, gevat in wetgeving. En normaliseerde en legaliseerde de ongelijke machtsverhoudingen door etnische en raciale scheidslijnen te creëren die de sociale, politieke en economische relaties doordrenkten van deze realiteit.

Deze inschrijving omvat talloze archieven en collecties waarin het systeem van slavernij is terug te vinden. Zoals de slavernijregisters, aktes van de burgerlijke stand of de administratie waarin de vergoedingen voor de plantage-eigenaren bij de afschaffing van de slavernij staan genoteerd. (Nationaal Archief, Nationaal Archief Suriname, Nationaal Archief Curaçao, Overheid Sint Maarten en het National Archeological Anthropological Memory Management Curaçao)

Documenten

De documenten tonen de verbindingen tussen de Nederlandse, Franse en Britse delen in het Caribisch gebied, als onderdeel van het wereldwijde netwerk van slavernij en slavenhandel. Ze geven inzicht in de wijze waarop slavernij, en haar achterliggende juridische structuur, het leven van tot slaafgemaakten in de Nederlandse Cariben en hun nakomelingen heeft bepaald. Het is daarmee een unieke verzameling documenten die beter inzicht geeft in de mechanismen achter een zeer zware periode in de menselijke geschiedenis

Welke verzamelingen ?

Het gaat om de volgende verzamelingen'

De volgende series/archieven zijn nieuw opgenomen in het register:

• Slavenregisters Suriname (1830-1863)

• Digitale Index van het Slavenregister Suriname https://nationaalarchief.sr/onderzoeken/alle-genealogie/genealogie-slavenregister/persons

• Manumissieregister, Suriname (1832-1863)

• Emancipatieregister, Suriname (1863)

• Slavenregisters, Curaçao (1839-1863)

• Digitale Index Slavenregister, Curaçao

• Archief van de Burgerlijke Stand - Geboorte, Overlijden, Doopregisters en registers van

vrijgemaakte Slaven, Curaçao (1831-1863)

• Kolekshon Zíkinza, Curaçao (1955-1969)

• Juliana-Brenneker-collectie, Curaçao (1856)

• Gouvernementsjournalen (met manumissievermeldingen), Suriname en Curaçao (1816-1863)

• Stukken tot opheffing der slavernij in West-Indië (compensatie-dossiers), Algemene Rekenkamer,

Nederland (1863-1868)

• Emancipatieregister, St. Maarten (1863)

• Brieven aan diverse personen, St. Maarten (1847-1861)

Wat is digitaal en documentair erfgoed op de lijst Memoy of the world van Unesco ?

In documenten is voor een cruciaal deel de geschiedenis van de mensheid vastgelegd. Ze zijn daarom een zeer belangrijke vorm van erfgoed. Unesco zet zich in voor de bescherming van documentair erfgoed in haar ‘Memory of the World’-programma (MoW). Net als bij immaterieel erfgoed en werelderfgoed kent ook dit programma een eigen lijst: het Memory of the World Register. Daarop staan documenten die van uitzonderlijke betekenis zijn voor de wereld.

Memory of the World stimuleert het behoud en de toegankelijkheid van documentair erfgoed en wil dat iedereen op de wereld zich bewust is van de waarde van deze documenten. Tegenwoordig bestaan ook digitale vormen van erfgoed.

Wat betekent de opname in het Memory of the world program ?

Het belangrijkste van Memory of the World is dat de naam van Unesco eraan verbonden is. Bij het nominatie proces committeer de instelling die het voor opname in het register voordraagt aan goed (materieel) beheer maar ook voor ontsluiting en beschikbaarstelling.

Een ander voordeel is dat je de naam en het logo van Unesco Memory of the World mag gebruiken. Dat kan voordelen hebben bijvoorbeeld bij aanvragen.tot subsidie. De naam van Unesco heeft daarbij een meerwaarde. (info Tim de Haan)

Meer informatie over links en zoeken op slavernijverleden