Trouw Het verhaal van de kansloze, minderjarige asielzoeker is complexer dan gedacht
 |
| Een klein groepje vluchtelingen veroorzaken overlast in het centrum van Ter Apel. Beveiligers nemen een jongeman mee die wordt beschuldigd van het stelen van een fiets. 📸Kees van de Veen |
Ze hebben niets te verliezen, zorgen voor overlast en stelen. Tegenover dit beeld van alleenreizende minderjarige kinderen uit Noord-Afrika plaatsen onderzoekers nu een ander beeld. ‘Deze kinderen zijn ook slachtoffer.’
Wie zijn toch die minderjarige vreemdelingen, die nauwelijks kans maken op asiel, opvallen door probleemgedrag en vaak jarenlang rondzwerven door Europa? Daarop weten de onderzoekers Isik Kulu-Glasgow en Manon van der Meer, verbonden aan het WODC – kennisinstituut van het ministerie van justitie – sinds kort het antwoord.
Zij spraken daarvoor met talloze deskundigen en begeleiders, in binnen- en buitenland en schetsen in hun studie Niets te verliezen een haarfijn beeld. “Deze kinderen komen uit arme, gebroken gezinnen, vader is meestal afwezig en er is geregeld sprake van geweld en drugsproblemen in het gezin”, zegt Kulu-Glasgow. “Ze voelen zich ook verantwoordelijk voor hun moeder en familie.”
Daarom trekken ze naar Europa, om daar geld te verdienen voor thuis. In Nederlandse opvangcentra gaat het om een groep van, volgens een voorzichtige schatting, zo’n vier- tot achthonderd asielkinderen, van wie de grootste groep Marokkaanse jongens zijn. Soms zijn ze heel jong. Kulu-Glasgow en Van der Meer spraken bijvoorbeeld met een 17-jarige Marokkaanse jongen die al naar Europa vertrok tot hij 13 was.
Kinderen zijn ook getekend door hun achtergrond
Duidelijk is dat veel van deze kinderen getekend zijn door hun verleden, de omstandigheden van het land van herkomst. “Ze zijn dus ook slachtoffers. Ze hebben multiproblemen; mentale en gedragsproblemen, maar ook verslavingen, wat ook deels hun gedrag verklaart in en rond opvangcentra”, zegt Van der Meer.
Begeleiders in de asielopvang signaleren verder oplopende frustratie, naarmate de kans op een legaal verblijf afneemt. En die frustratie uit zich in probleemgedrag. Het gebrek aan perspectief vergroot de kans op zwerven, naar andere landen waar ze denken wel toekomst te hebben. “Ze raken daarbij in een soort overlevingsmodus, wat hun problemen en kwetsbaarheid alleen maar vergroot.” Zo raken deze kinderen dieper in de criminaliteit en stijgt de kans dat ze slachtoffer worden van criminele en seksuele uitbuiting. Uit het onderzoek blijkt dat Parijs een knooppunt is van criminele activiteiten en netwerken, van vaak rondzwervende Marokkaanse en Algerijnse minderjarigen.
De onderzoekers vergeleken in hun studie de opvang van deze minderjarige kinderen in diverse Europese landen. Opvallend is de opvang in landen als Italië en Spanje. Daar worden ze niet als asielzoeker maar als kind beschouwd, krijgen ze een verblijfsvergunning omdat ze minderjarig zijn en mogen ze werken aan hun integratie. “Sinds een paar jaar kunnen deze kinderen in Spanje bijvoorbeeld gewoon werken als ze zestien zijn geworden”, zegt Kulu-Glasgow. “Een groot deel van hen werkt nu, in bedrijfstakken die staan te springen om arbeidskrachten.”
In Nederland heb je geen toekomst
Heel anders is de situatie in Nederland, waar de boodschap vooral is: je hebt hier geen toekomst. “Voor onze samenleving, maar ook voor deze alleenreizende minderjarige asielzoekers, levert dat minder gunstig resultaat op”, zegt Kulu-Glasgow. “Nederland doet zijn best en helpt ze wel degelijk. Ze hebben hier recht op begeleiding, onderwijs en zorg. Maar het huidige toelatingsbeleid voor minderjarigen sluit niet goed aan bij hun behoefte, namelijk werk en een toekomstperspectief in Nederland of hun land van herkomst.”
“Het bieden van perspectief is in ieder geval belangrijk om de vicieuze cirkel te doorbreken”, zegt Van der Meer. “Hoe dat moet, is uiteindelijk een politieke keuze.” Beide onderzoekers onderstrepen dat deze groep kinderen ‘veerkrachtig en slim zijn en vaak onder moeilijke omstandigheden overeind bleven, al hebben al deze positieve eigenschappen ook tot ongewenst gedrag en gewoontes geleid. “Het is de kunst te zorgen dat deze kwaliteiten op een positieve manier worden ingezet, zoals in Spanje gebeurt”, zegt Kulu-Glasgow.
Blijft de vraag of de ‘Spaanse aanpak’ niet zorgt voor veel meer asielzoekende kinderen; gaat hier geen aanzuigende werking vanuit? Volgens een recent gepubliceerd onderzoek bestaat dat effect helemaal niet. “Er is, ook in Spanje, tot nu toe nog geen bewijs daarvoor gevonden.”
Bron:
Opmerking
Ik kan me niet voorstellen dat louter en alleen op basis van leeftijd een verblijfsvergunning toekennen geen aanzuigende werking heeft. Ik zie meer in doelgerichte arbeidsmigratie dan deze vorm ongereguleerde in- en doorstroom. ?Ik mis het aspect van overlast door zich op geen enkele manier houden aan gezagsstructuren en kleine criminaliteit. Artikel overtuigt me niet maar ik ga het rapport een goed lezen
Reacties
Een reactie posten