Parool Gideon Everduim wil een Keti Koti met meer diepgang: ‘Voor een beetje ongemak moeten we niet bang zijn’

 

Ik vind dat we Keti Koti moeten gebruiken om het bewustzijn te vergroten, ook dat van onszelf,’ aldus Gideon Everduim.
📷Ernst Coppejans

Een theatervoorstelling die rechtstreeks van de plantage lijkt te komen,’ zegt docent, artiest en ondernemer Gideon Everduijm over de jaarlijkse nationale herdenking van de afschaffing van de slavernij. ‘Het is prima om samen een feestje te vieren, maar mag het met iets meer kwaliteit en diepgang?’

🖋Patrick Meershoek

Sinds het jaar 2000 wordt in het Oosterpark de afschaffing van de slavernij herdacht. Bij het monument van Erwin de Vries komen jaarlijks op 1 juli honderden mensen samen om te luisteren naar toespraken en muziek. Na de plechtigheid is er een festival met muziek en lekker eten.

“Een theatervoorstelling die rechtstreeks van de plantage lijkt te komen,” zegt docent, artiest en ondernemer Gideon Everduim over Keti Koti. “Het is een demonstratie van segregatie. Aan de ene kant van het monument de hoogwaardigheidsbekleders. Aan de andere kant de Surinaamse vrouwen in klederdracht. Het gewone volk mag toekijken. Ik vind het pijnlijk om te zien.”

De nationale herdenking is ook een podium. Het stadsbestuur greep in 2021 Keti Koti aan om excuses aan te bieden voor zijn aandeel in slavenhandel en slavernij.

“Dat is zo. Maar door de bank genomen is Keti Koti heel veel vorm en heel weinig inhoud. Het kan zo veel meer zijn. De nadruk ligt toch vooral op het feestje. Er is weinig diepgang, weinig kwaliteit. Het stoort me dat ik op het Holland Festival meer hoor en zie van het pure Afrika dan in het Oosterpark. Ik heb er geen moeite mee dat Keti Koti wordt aangegrepen om onze folklore uit te dragen. Maar waarom ook niet wat meer ambitie, verrassing en spanning? Hoe vet zou het zijn om iemand als Aliko Dangote te vragen in het Oosterpark te spreken over zwart leiderschap?”

Euh, wie is Aliko Dangote?

“Haha, ga je schamen. Dangote is een oliemagnaat, een echte selfmade man, afkomstig uit het zuiden van Nigeria en tegenwoordig de rijkste zwarte man ter wereld. Wat hem ook zo interessant maakt, is dat hij af wil van het traditionele Unicefbeeld van Afrika als een continent vol zielige mensen.”

“Als succesvol ondernemer is hij een rolmodel voor zwarte jongeren. Ook in Nederland bestaat een grote behoefte aan zwart leiderschap. Dat ontbreekt. Laten we daar met elkaar over praten op 1 juli. Hoe komt dat? En hoe komen we verder? Dan smaken de worst en de fladder na afloop extra lekker.”

U wilt de diepte in?

“Ik vind dat we 1 juli moeten gebruiken om het bewustzijn te vergroten, ook dat van onszelf. Dus niet alleen gezellig een feestje vieren en daarna weer naar huis. Ik wil lezingen, cultuur, literatuur. En goede gesprekken met elkaar. Er staat genoeg op de agenda: de uitwerking van de excuses, de mogelijkheid van herstel, de mogelijkheid om afstand te doen van de koloniale achternaam.”

“En laten we praten over de versplintering van de gemeenschap en over onze schaamte als nazaten van de tot slaaf gemaakten. Dat zijn gevoelige en misschien ook pijnlijke onderwerpen, maar voor een beetje ongemak moeten we niet bang zijn. Ongemak kan juist goed zijn.”

Bent u zelf opgegroeid met Keti Koti?

“Niet met de dag zelf, maar ons hele huis was Keti Koti. Ik verkeer in de gelukkige omstandigheid dat ik ben opgegroeid met een moeder die zwart bewust was. Ik kreeg de boodschap van Keti Koti met de paplepel ingegoten. Veerkrachtig zijn, zelfstandig zijn, vrij zijn. Ze was ook streng hoor. Als ik thuis een grote mond had, zei ze: ‘ga stoer doen in de echte wereld.’”

“Dat heeft me gevormd. Het is gemakkelijk om thuis de discussie te voeren, of onder vrienden of geestverwanten. Het wordt een stuk lastiger als je je ideeën en meningen moet toetsen in de buitenwereld. Om daar de discussie aan te gaan en daar mensen proberen te overtuigen. Maar daar leer je van.”

In 2009 bracht u het nummer Doofpot uit. Een snoeiharde aanval op de autoriteiten naar aanleiding van het dodelijk geweld op straat. Hoe kijkt u daar op terug?

“Ik ageerde tegen het systeem, en dat doe ik vandaag de dag nog steeds. Criminaliteit is vaak het zoeken van een uitweg uit de armoede. Die armoede is gebleven in Zuidoost, ondanks alle mooie woorden van onze bestuurders over kansengelijkheid. Daar zijn we nog mijlenver van verwijderd. Ik kijk er nu wel een stuk genuanceerder naar.”

“Vroeger zei ik: de slachtoffers van crimineel geweld zijn slachtoffers van het systeem. Nu zeg ik: mensen hebben ook een eigen verantwoordelijkheid. Als je serieus wilt worden genomen, moet je kritisch zijn. Niet alleen naar anderen, ook naar jezelf. De behoefte om te polariseren is minder. Ik wil nu vooral verbinden.”

Samen met Jerry AfrivieJ en Robert Coblijn deed u in 2010 onder de vlag van politieke partij Bijlmerstyle een gooi naar een zetel in de stadsdeelraad.

“We haalden het net niet, maar Bijlmerstyle was wel een steen in de vijver. We hebben met een groep jongeren problemen aangekaart die nog altijd hoog op de agenda staan. Het geven van eigenaarschap aan bewoners is daar een van. Daar pleitten wij al voor.”

“Het recente vertrek van Sandra Williams als directeur van het Masterplan uit onvrede over de gang van zaken is het zoveelste voorbeeld van het onvermogen van de instituties om iets van macht uit handen te geven. Zuidoost wordt verkocht als een multicultureel paradijs, maar dat is marketing. En marketing verandert niets aan armoede, schooluitval, criminaliteit en segregatie. Opnieuw: de vorm wint het van de inhoud.”

Kan het ook anders?

“Natuurlijk. In het algemeen: de kwaliteit moet omhoog. Het is tijd voor een aflossing van de wacht. Er zit heel veel kracht en ervaring in de huidige generatie dertigers en veertigers. Zuidoost heeft het altijd moeilijk gevonden om ruimte te maken voor informeel leiderschap uit de verschillende gemeenschappen. De enige weg naar invloed liep langs een politieke partij. Dat is niet meer van deze tijd. Bouw netwerken. Gebruik de energie die er is. En kies ondubbelzinnig voor de kinderen van Zuidoost.”

“De Oba Next wordt vast prachtig, maar als je echt van ons houdt als stadsbestuur, zorg dan voor prachtige schoolgebouwen met prachtige bibliotheken. En doe er meteen de docenten bij die betrokken en cultuursensitief zijn en onvoorwaardelijke liefde kunnen geven aan onze jeugd. Om de kinderen te omringen met de kennis die ze nodig hebben en een echte kans te geven om iets van hun leven te maken. Kijk, dát is voor mij Keti Koti.”

CV Gideon Everduim

Gideon Everduim is in 1984 geboren in Den Helder. Als rapper Gikkels maakte hij deel uit van het collectief Bijlmerstyle. Een politieke jongerenpartij met dezelfde naam deed in 2010 mee aan de verkiezingen voor de stadsdeelraad in Zuidoost. In 2013 was hij een van de oprichters van Controle Alt Delete, een organisatie die zich sterk maakt tegen onder meer etnisch profileren.

Van 2019 tot 2020 was hij statenlid in Noord-Holland voor DENK. Everduim verzorgt tegenwoordig op het Bindelmeer College het naschoolse programma. Op het IJburg College is hij eveneens betrokken bij het naschoolse programma. Hij heeft een eigen adviesbureau: For An Equal Society.

Serie

Op 1 juli, Keti Koti, wordt herdacht en gevierd dat 150 jaar geleden de slavernij werd afgeschaft. In een korte interviewserie komen betrokken Amsterdammers aan het woord. Dit is aflevering 2. Vorige week was de aflevering met Imara Limon van het Amsterdam Museum. Zie Blogpost 

Verantwoording

De links in het artikel heb ik zelf toegevoegd. Kijk vooral naar de link van de fotograaf Ernst Koppejans, erg mooi. Het originele artikel is te vinden via deze link Parool Gideon Everduim wil een Keti Koti met meer diepgang: ‘Voor een beetje ongemak moeten we niet bang zijn’

Ik hoor graag naar correcties en aanvullingen.